فرض کنید شما یک کمپین تبلیغات کلیکی گوگل ادز اجرا کرده‌اید و قرار است به ازای هر کلیکی که روی لینک شما زده شود هزینه‌ای به گوگل پرداخت کنید. حالا یکی از رقبای شما که اصلا نمی‌شناسید این کلیدواژه را جستجو می‌کند و روی آن کلیک می‌کند. یا از یک بات ساده استفاده می‌کند تا روی این لینک شما کلیک کند تا بودجه‌ی تبلیغاتی شما کم شود و سرمایه تبلیغاتی شما سودآوری کمتری داشته باشد. چکار خواهید کرد؟
این چیزی است که ما با نام Click Fraud یا Ad Fraud می‌شناسیم. شاید اصلی‌ترین مشکلی که مارکترها در تبلیغات کلیکی با آن مواجه می‌شوند همین است. اما آیا راهی وجود دارد که این کلیک‌های تقلبی را شناسایی کنیم؟ آیا می‌توان جلو این کلیک‌های تقلبی را گرفت؟ در ادامه خواهید خواند.
کلیک تقلبی چیست؟
مکانیزم تبلیغات کلیکی روی کلیک است. یعنی تنها راهی که می‌توان در آن تقلب کرد این است که تعداد کلیک‌ها را بیشتر یا کمتر از حالت واقعی آن نمایش دهیم. یک مدل‌سازی در سال 2017 نشان می‌دهد که از هر 5 کلیکی که روی تبلیغات کلیکی در سرتاسر جهان زده می‌شود تقلبی است. این آمار در سال 2018 بیشتر شد.
کلیک تقلبی باعث می‌شود که شخص تبلیغ‌دهنده هزینه‌ی اضافی پرداخت کند بدون اینکه واقعا کسی روی آن لینک کلیک کرده باشد. مثلا ممکن است شما بخواهید 1000 کلیک از گوگل بگیرید و به ازای هر کلیک هم هزینه‌ای به گوگل پرداخت می‌کنید. اگر در این میان 200 کلیک تقلبی وجود داشته باشد چکار خواهید کرد؟ هیچ کاری نمی‌توانید بکنید. چون شما حساب‌تان را شارژ کرده بودید و حالا حساب‌تان خالی شده است و شما به اندازه 1000 نفر پول پرداخت کرده‌اید.
چه کسی مسئول کلیک تقلبی است؟
کلیک تقلبی به چند شکل ممکن است صورت بگیرد. مثلا یک فرد تازه‌کار یا یک بچه یا هر کس دیگری که ربطی به شما ندارد به صورت تصادفی روی لینک شما کلیک می‌کند. این مسئله اجتناب‌ناپذیر است. اما چند مدل دیگر وجود دارند که می‌توان جلوی آن‌ها را گرفت.
- رقبا روی لینک شما کلیک می‌کنند: چون با شما رقابت دارند و با کلیک روی لینک‌های شما در حقیقت مشتریان احتمالی را از شما می‌گیرند.
- حلقه‌های کلیک تقلبی: این حلقه‌ها گروه‌هایی هستند که به صورت هدفمند کار می‌کنند و با از سایر کسب و کارها هزینه دریافت می‌کنند تا تبلیغات رقبا را ناکارآمد کنند. این گروه‌ها بیشتر در چین و فیلیپین فعالیت دارند.
- وبمسترها: در تبلیغات کلیکی مانند بنرهای داخل سایت‌ها خود وبمسترها از طریق بات‌ها آمار کلیک را بالا می‌برند.
- مشتریان ناراضی: ممکن است مشتریان ناراضی برای انتقام یا هر مسئله‌ی دیگری روی لینک‌های تبلیغاتی کسب و کارها کلیک کنند. اگر این کلیدواژه‌ها گران‌قیمت باشند هزینه‌های زیادی برای کسب و کارها خواهد داشت. مثلا کلیدواژه PPC Management در گوگل ادوردز 28 یورو قیمت‌گذاری شده است. کافیست یک کاربر ناراضی با چند گوشی بتواند 5 بار روی لینک شما کلیک کند. این یعنی به شما 140 یورو ضرر زده است.
کدام کسب و کارها بیشتر با کلیک تقلبی درگیرند؟
نشریه Bloomberg در سال 2015 گزارشی در مورد کلیک تقلبی منتشر کرد که در آن سه حوزه‌ی مالی، خانوادگی و غذا بیشترین ترافیک تقلبی در تبلیغات کلیک را داشتند. باید بدانید که کلیدواژه‌های این حوزه‌ها قیمت زیادی هم دارند و اصولا به دلیل ماهیت این صنایع بودجه تبلیغاتی زیادی در نظر گرفته می‌شو.د
کلیدواژه‌هایی که نرخ جستجوی ماهیانه زیادی دارند هدف اصلی متقلبین هستند. چون این کلیدواژه‌ها عمدتا پررقابت هستند. غذا، مسائل خانوادگی و همچنین مسائل مالی زیاد جستجو می‌شوند و تقلب‌کارها می‌دانند کجا بیشترین سود را برای آن‌ها دارد. کسب و کارهای مرتبط با ورزش و شرکت‌های دانش‌بنیان و موسسه‌های علمی هم کمترین نرخ تقلب را داشته‌اند. چند دلیل هم دارد. کلیدواژه گران‌قیمت ندارند. شرکت‌های علمی نیازی به تبلیغات کلیکی ندارند و چون مسائل علمی کمتر در فضای وب تبلیغ می‌شوند در نتیجه متقلبین هم کمتر سراغ این کسب و کارها می‌روند.
چطور Click Fraud را تشخیص دهیم؟
حالا که زوایای کلیک تقلبی در تبلیغات کلیکی را به خوبی می‌دانید احتمال به این شک کرده‌اید که کمپین‌های شما هم دچار این تقلب شده‌اند. اما از کجا تشخیص می‌دهید؟
می‌دانید که گوگل IP کسانی که وارد سایت شما شده‌اند را در اختیار شما قرار نمی‌دهد. یعنی از طریق گوگل آنالیتیکس و گزارش‌های گوگل ادوردز نمی‌توانید ببینید کسانی که وارد سایت شما شده‌اند IP واقعی بوده‌اند یا IP های ربات هستند. در نتیجه شما باید از طریق Cpanel و بخش Raw Access به این IP ها دسترسی پیدا کنید.
حالا می‌توانید این داده‌ها را دانلود کنید و در اکسل باز کنید و IP های ربات را شناسایی کنید. برای این کار کافیست IP هایی که در ماه بیشتر از 3 بار یا 5 بار از سایت شما دیدن کرده‌اند را چک کنید. در اینجا حتما افراد واقعی هم حضور دارند اما احتمالا وجود ربات‌ها بسیار زیاد است. ممکن است یک IP در یک ماه 400 بار از سایت شما بازدید کرده باشد. این IP قطعا ربات است.
از این طریق می‌توانید ترافیک قبلی وبسایت‌تان را بررسی کنید. می‌توانید این ربات‌ها را هم بلاک کنید تا هیچوقت وارد سایت شما نشوند.
چطور از کلیک تقلبی جلوگیری کنیم؟
واقعیت این است که هیچ راهی برای جلوگیری از کلیک تقلبی نیست. اما می‌توانید اقداماتی داشته باشید تا میزان تقلب را کمتر کنید. مثلا در طول یک کمپین آمارها را به صورت ساعتی بررسی کنید و اگر نمودار از حالت تقریبا خطی خارج شده و یا به صورت ناگهانی کلیک‌های زیادی در طور یک ساعت گرفته‌اید ممکن است به دلیل کلیک تقلبی باشد. همان لحظه به گوگل ادوردز گزارش دهید تا IP های ربات که ممکن است ساعت‌های بعدی هم برای شما مشکل ایجاد کنند بلاک کند.
می‌توانید لیست IP هایی که در کمپین‌های قبلی به عنوان ربات صفحات شما را باز کرده بودند همان ابتدای ران کردن کمپین در قسمت Setting گوگل ادوردز تعریف کنید تا در این کمپین فعلی مشکلی ایجاد نکنند. گوگل هم به صورت پیش‌فرض بسیاری از IP ها مخرب که توسط حلقه‌های تقلب ایجاد شده‌اند را شناسایی می‌کند و جزو هزینه‌های شما به حساب نمی‌آورد.
آیا با وجود Click Fraud تبلیغات کلیکی همچنان ارزشش را دارد؟
باید بدانید که نهایتا 20 درصد از تعداد کلیک‌ها تقلبی هستند که در سال‌های اخیر با سیستم‌های ضدتقلبی که گوگل ایجاد کرده است این آمار به کمتر از 12 درصد رسیده است. این آمار تقریبا مناسب است. چون شما همیشه رقبایی دارید که می‌خواهند سهم بازار را از شما بگیرند. افرادی هستند که تصادفی کلیک می‌کنند و مواردی از این دست. تنها چیزی که مهم است این است که در تبلیغات گوگل ربات‌ها به حساب نمی‌آیند. یعنی آمار آن به واقعیت نزدیک‌تر است.
نمی‌توان در مورد سایر سایت‌ها و ناشران تبلیغاتی نظر داد. چون هر سایتی سیستم خاص خودش را دارد و البته در سایت‌های ایرانی خبری از سیستم‌های ضدربات نیست و نمی‌توان از آمار آن‌ها مطمئن بود. اما گوگل به عنوان پادشاه بی‌همتای دنیای وب در سال‌های اخیر سیستم‌هایش را قدرتمندتر کرده است و از نظر جلوگیری از تقلب تا حد زیادی نگرانی‌های شما را برطرف می‌کند. تبلیغات کلیکی استراتژی قدرتمند و سریعی است که اگر درست و دقیق اجرا شود نتایج قدرتمندی دارد. پس این استراتژی تبلیغاتی و مارکتینگ همچنان می‌تواند جزو گزینه‌های روی میز شما باشد. مخصوصا اگر از سیستم تبلیغاتی گوگل استفاده می‌کنید نباید چندان نگران تقلب باشید.